نقش منبع تامین نیتروژن بر رشد لوبیا در شرایط محدودیت آبی

این پژوهش به منظور بررسی تاثیر نیتروژن معدنی بر برخی صفات فیزیولوژیک، مورفولوژیک و بیوشیمیایی لوبیا تحت شرایط خشکی، در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی طراحی و اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار و بصورت گلدانی انجام گرید. آزمایش های گلدانی در سه سطح 30، 55 و 80 در صد ظرفیت مزرعه ای و تیمار نیتروژن شامل 1- شاهد یا عدم مصرف نیتروژنی 2- تغذیه از منبع آمونیومی 3- تغذیه از منبع نیتراتی 4- تغذیه از منبع نیترات + آمونیوم بر روی بذرهای لوبیا در گلدان-ها اعمال گردید. نتایج نشان داد که خشکی سبب افزایش میزان پرولین و قندهای محلول در برگ گردید. استفاده از نیترات و نیترات+ آمونیوم بیشترین میزان تولید پرولین و قندهای محلول را در روزهای بعد از تنش نشان داد. در حالیکه با افزایش تنش خشکی از میزان پروتئین کاسته شد همچنین نیترات نقش بسیار مهمی در افزایش پروتئین در شرایط محدودیت آبی داشت. افزایش جذب عناصر سدیم، آهن و کاهش جذب عنصر پتاسیم در شرایط تنش خشکی نیز مشاهده شد. کود نیتروژنه تاثیری در جذب پتاسیم نداشت در حالیکه نیترات جذب آهن را افزایش داد. با افزایش سطوح خشکی از میزان پایداری غشا ، پتانسیل اسمزی و محتوای رطوبت نسبی کاسته شد. استفاده از نیترات و نیترات +آمونیوم محتوای نسبی رطوبت برگ در گیاه را افزایش داد خشکی سبب کاهش هدایت روزنه ای و کلروفیل گردید. روند تغییرات فلورسانس اولیه (fo) در طول زمان افزایشی، اما فلورسانس حداکثر (fm ) و فلورسانس متغیر (fv) کاهشی بود. کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم ii (fv/fm ( با محدودیت آبی به دلیل بازدارندگی نوری کاهش یافت. با افزایش شدت تنش از وزن خشک اندام هوایی، طول ساقه گیاه کاسته شد در بین تیمارهای نیتروژن بیشترین وزن خشک مربوط به نیترات و کمترین آن مربوط به تیمار شاهد ( عدم استفاده از کود نیتروژن ) بود. تنش شدید بیشترین مقدار اسید آمینه لیزین تولید شده در گیاه را نشان داد در حالیکه با افزایش سطوح خشکی از میزان متیونین کاسته شد. تیمارهای نیتروژنی لیزین را به مقدار قابل توجهی نسبت به شاهد افزایش دادن در صورتیکه موثرترین تیمار نیتروژن در افزایش اسید آمینه متیونین نیترات بود فعالیت آنزیم ها ی کاتالاز و پلی فنل اکسیداز در شرایط تنش خشکی نسبت به شرایط معمولی بیشتر شدبنظر می رسد در شرایط تنش شدید، استفاده از آمونیوم و نیترات به سنتز این آنزیم ها کمک کرده و باعث شده گیاه با افزایش فعالیت این آنزیم ها با رادیکال های آزاد شده بهتر مقابله نماید و گیاه را در شرایط بحرانی محافظت کند.